Lowlands blijft gelukkig nog steeds het eigenwijste jongetje van de klas

Geen wereldsterren als headliners? Te veel opzichtige stands van multinationals op het festivalterrein? Waarom nog steeds een broekzak vol muntjes? Alweer Froukje en Goldband? Opmerkingen van critici die het Lowlands-team waarschijnlijk met een vileine glimlach vooraf heeft gelezen of aangehoord. Want het festival in Biddinghuizen vaart ook na dertig edities nog steeds op eigen kompas, en dat leidt ieder jaar weer tot een uitermate verrassende muzikale beleving in een wondere wereld zoals geen ander festival die kan scheppen.

Tekst: John den Braber

Foto’s: Kim Balster

Wie pas op vrijdag richting de Flevopolder reist om daar in alle rust – en vooral droogte – een tentje op te zetten, komt bedrogen uit. Want waar het de hele week stralend weer is, zijn de plensbuien op de openingsdag van A Campingflight to Lowlands Paradise niet te tellen. Het is dan ook maar goed dat de organisatie van het driedaagse festival een aantal jaar geleden flink heeft geïnvesteerd in nog betere – lees grotere en toegankelijkere – tenten, waardoor vrijwel ieder optreden zonder nat pak kan worden beleefd.

Bij het Amsterdamse zevental Jungle By Night, dat de Alpha-tent mag openen, wordt het druilerige weer meteen verdrongen door zonnestralen uit de speakers. Want waar deze band vol alleskunners ook verschijnt, een feest is gegarandeerd. Vanwege de enorme hotspot waar het optreden plaatsvindt, heeft de instrumentale groep extra uitgepakt met topvocalisten als Sef, Spinvis, Merol en Pitou, die allen een nummer zingen op hun aanstaande album Synergy, dat volgende maand verschijnt. Het is een voltreffer die de toch al zo meeslepende muziek van het septet een fraaie extra laag geeft.

De Brit Miles Kane is een graag geziene gast op de festivalweides. De ene helft van The Last Shadow Puppets staat garant voor heerlijk gitaargeweld op een verder door beats gedomineerde vrijdagmiddag, en de Bravo is dan ook flink gevuld voor deze golfslag aan Britse swagger. Niet veel later laat de Rotterdamse Charlot horen waarom er al zo vroeg op deze dag zoveel beats dreunen. Ze is een opkomende ster in het dromerige synthpopgenre en weet met haar band de Lima-tent met een zorgvuldig opgebouwde setlist mee te slepen in haar muzikale wonderwereld.

Gelukkig is het maar een klein stukje lopen van de Lima naar de Bravo-tent, want van Big Thief, dat direct na de show van Charlot begint, wil je echt geen seconde missen. De groep uit New York oogt op het eerste gezicht als een bijeengeraapt zooitje en klinkt totaal niet als een product van The Big Apple, maar schijn bedriegt. Big Thief maakt onder leiding van de veelzijdige en ultraproductieve Adrianne Lenker folkrock die voortdurend van vorm verandert. Soms klein en vertederend, dan weer groots en meeslepend, maar altijd prikkelend. Het vijftal durft het zelfs aan om onuitgebrachte nummers te spelen, waaronder een die – volgens frontvrouw Lenker – pas een paar weken daarvoor is geschreven. Big Thief is dan ook hét vroege hoogtepunt van deze festivaldag.

Nadat Froukje (Alpha) en het almaar groeiende Prins S. en De Geit (Heineken) moeiteloos twee van de grootste tenten platspelen, good old Sticks nog steeds toont een van de beste vaderlandse rappers te zijn, en Skrillex met een gedurfde set Lowlands voor het eerst echt laat stuiteren, legt Justice de kers op de taart van deze avond. Het Franse duo, dat ook al op Best Kept Secret imponeerde, toont wederom dat er op hun combinatie van dance, rock en een oogverblindende lichtshow nog steeds geen sleet zit. Hoogtepunt is de mash-up van de megahit D.A.N.C.E. en Neverender, die de Lowlands-nachtploeg klaarstoomt voor een feest tot in de vroege uurtjes.

Op zaterdag is Spinvis de koning van de vroege middag. De Utrechter kan nooit stuk op Lowlands en mag iedere keer in een grotere tent spelen. Ditmaal blijkt de Bravo ook nog te klein voor de formatie van Erik de Jong. Rijen dik van buiten wordt meegezongen met de parels uit zijn oeuvre, zoals Ik Wil Alleen Maar Zwemmen, Smalfilm, Kom Terug en Trein Vuur Dageraad. Maar ook nummers als Tingeltangelhersenpan en Paradijs van zijn nieuwste album Be-Bop-A-Lula landen prima op deze – gelukkig weer – zonnige dag. Nadat zeroes-helden The Streets tonen weer in absolute topvorm te verkeren, loopt heel Lowlands uit naar de Alpha voor de vrouwelijke land- en generatiegenoten van de alt-hiphopveteranen: Sugababes.

Het doet een beetje denken aan de sfeer die op Glastonbury altijd ontstaat als een act uit het verleden de ‘Legends Stage’ betreedt. Is het vergane glorie of gaat de boel weer in vuur en vlam? Dat laatste is gelukkig het geval. Geholpen door een uitzinnig publiek op het stampend volle Alphaterrein, trakteert het drietal op een hitparade om de vingers bij af te likken. Bandleden van het eerste uur, Mutya Buena, Keisha Buchanan en Siobhán Donaghy, winden met popkrakers als Overload, Hole in the Head, Push the Button en Round Round het publiek kinderlijk eenvoudig om hun vingers, wat wederom leidt tot een vroeg hoogtepunt op de festivaldag.

Waar de zeroes de klok sloegen in de middag, is Soulwax de nineties-vertegenwoordiger in de vroege avond. De Vlaamse broers Stephen en David Dewaele laten de jaren 90 echter ver achter zich met veel recent materiaal en maar liefst drie drummers, waaronder ex-Sepultura-fenomeen Igor Cavalera, die de rockdance van het Gentse duo een extra dimensie geven.

In de India-tent zijn alle ogen gericht op The XX-frontvrouw Romy. De Britse kan solo met haar engelenstem en heerlijke beatmachine echter nooit echt haar publiek meenemen op de trip die ze ongetwijfeld voor ogen had. Want ondanks dat haar songs zeker opzwepen, zakt de intensiteit tegen het einde van de show wat in, waardoor de aandacht duidelijk zichtbaar verslapt.

De diepe bassen en intense grooves van James Blake blijken een uitstekende opmaat voor de Britse dj/producer Fred Again, waar zo te zien heel Lowlands bij aanwezig wil zijn. De set van Frederick John Philip Gibson begint echter wat moeizaam en stroperig, maar na Rumble verandert de toon en gaat de boel in de Alpha los. Prijsnummer is Marea (We’ve Lost Dancing), dat een symbool werd voor de gesloten clubs tijdens corona en nu – gelukkig – een anthem is geworden voor de herwonnen vrijheid om los te gaan op de dansvloer.

De slotdag van Lowlands 2024 begint met een hopelijk mooie traditie, want het Noord Nederlands Orkest mag voor de tweede keer op rij – nadat ze in 2022 moesten wijken voor een repeterende Stromae – de Alpha openen. En het is wederom afgeladen, ondanks het vroege uur. Het veelkoppige symfonieorkest onder leiding van Eivind Gullberg Jensen neemt het Lowlandspubliek ditmaal mee op een reis door de filmgeschiedenis. Van de themanummers van Harry Potter en Star Wars tot een James Bond-medley, waarbij zelfs een circle pit ontstaat, en het opzwepende Misirlou van Dick Dale, dat zo onlosmakelijk verbonden is aan de klassieker Pulp Fiction; aan diversiteit en intensiteit geen gebrek.

AIR is een van de grootste namen op deze editie van Lowlands. Het Franse duo, bestaande uit Nicolas Godin en Jean-Benoît Dunckel, maakte met Moon Safari een van de beste droompopalbums aller tijden, maar de integrale uitvoering van deze klassieker blijkt toch niet helemaal te landen in de late namiddag. Toegegeven: nummers als Kelly Watch the Stars, Sexy Boy en All I Need zijn klassiekers en absoluut niet door de tand des tijds aangetast, maar het tijdstip en de staat van de – vermoeide – bezoekers zorgen eerder voor gesloten ogen in het gras dan voor een dansje in de tent. Nog voordat het optreden driekwart onderweg is, loopt de Alpha dan ook al flink leeg.

Nadat basfenomeen Thundercat met zijn mix van funk, soul en jazz de enorme Bravo verrassend eenvoudig inpakt, is het tijd voor het Britse Idles om de – na AIR – ingekakte Alpha met een flinke schop onder de kont weer richting het danceprogramma te trappen. De formatie van zanger Joe Talbot blijkt deze avond in bloedvorm en de tent is in no time een verzamelplaats voor walls of death en circle pits. De postpunkband uit Bristol voert de toehoorders songs vol anarchie, frustratie, maar ook de wil om – ondanks alles – het leven te vieren. De chaos die een uur lang op dit festival regeert, staat in schril contrast met de voorgaande band, maar blijkt de ideale opwarmer voor headliner en festivalafsluiter Goldband.

Het Haagse trio moet hebben gedacht: een goed begin is het halve werk en dus komen bandleden Boaz, Milo en Karel met een zipline de Alpha in gegleden. In diezelfde Alpha, waar ze twee jaar geleden ook al eerder in het programma stonden, bevestigden de ‘stukadoors’ dat ze voorbestemd waren voor grote podia en dat bevestigen ze op deze slotdag van Lowlands wederom.

Goed: de nummers zijn niet artistiek verheffend of van een tijdloosheid dat ze over twintig jaar nog de feestjes domineren, maar het blijven feestevergreens om heerlijk op los te gaan, zeker met een enerverende dancenacht in het vooruitzicht. Enige misser in de show, die vol zit met liedjes van hun tweede album, is hun megahit Noodgeval, die al halverwege de set voorbijkomt en zo het gewoonlijke momentum aan het slot wat belemmerd.

De dertigste editie van Lowlands was op zijn minst enerverend en gedurfd te noemen. De bookers schromen niet om allerlei genres langs elkaar te laten fladderen en eveneens niet mee te gaan in de vaart der volkeren, door bijvoorbeeld de programmering vol te proppen met kersverse YouTube- en TikToksterren.

Natuurlijk heeft Lowlands de luxe dat het binnen een zucht uitverkoopt en dus niet de druk van het moeten scoren bij de jeugd. Sterker nog: het leeftijdsgemiddelde lijkt jaarlijks iets op te lopen. Is dat erg? Zeker niet, maar veel ‘hippe’ festivals zouden daar zweetplekken onder de oksels van krijgen. Maar Lowlands blijft graag het eigenwijste jongetje van de klas en dat is maar goed ook. Want een festival dat acts als AIR, Prins S. en de Geit, het Noord Nederlands Orkest en Thundercat op één affiche zet, zijn met een loep te zoeken.